Wettelijk samenwonen

Steeds meer koppels kiezen er voor om een verklaring tot wettelijk samenwonen af te leggen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Het feit dat je de verklaring aflegt, betekent niet dat je een liefdesrelatie moet hebben. Je kan ook wettelijk samenwonen met een familielid of  een kennis.  Dit wettelijk samenwonen levert meer voordelen op dan gewoon of feitelijk samenwonen. 

Hieronder wat meer uitleg over de gevolgen van het wettelijk samenwonen :

Fiscaal

Voor sommigen kan het wettelijk samenwonen een belastingvoordeel opleveren. Dat is het geval als één van de partners geen of heel weinig inkomsten heeft.  Je wordt dan gelijkgesteld met partners die gehuwd zijn en wordt aan een lager tarief belast. 

Dit voordeliger tarief gaat pas in bij de aangifte van het aanslagjaar dat volgt op het jaar waarin je voor het eerst de verklaring van wettelijk samenwonen aflegde.  Je vult dan een gezamenlijke aangifte in.

Bij de aangifte van het aanslagjaar waarin je de verklaring van wettelijk samenwonen aflegde, kan je wel bij het vak II bij code 1004 aangeven dat je een toeslag wil op de belastingvrije som.  Dat kan enkel als de netto-inkomsten van je partner niet hoger zijn dan 3380 euro.

Via het programma ‘Tax-Calc’ dat de FOD Financiën op internet aanbiedt, kan je anoniem een berekening van je belastingen maken. Je kan daardoor het fiscaal verschil tussen gewoon samenwonen en wettelijk samenwonen berekenen.

De goederen

• Je behoudt de goederen die je bezit bij de aanvang van het wettelijk samenwonen en alle later gekochte goederen waarvan je kan bewijzen de eigenaar te zijn.
• Alle goederen waarvan je niet kan aantonen dat ze jouw of je partners eigendom zijn, worden beschouwd als onverdeeld en zowel jij als je partner is er voor de helft eigenaar van.  Hou hier rekening mee als je waardevolle zaken aankoopt en zorg er dan voor dat de factuur op naam staat van diegene die de betaling deed.
• Ieder behoudt de inkomsten uit arbeid of vervangingsinkomen.

Bij overlijden van één van de partners

• Als je partner enige eigenaar was van de woning, krijg je bij zijn overlijden het vruchtgebruik over de gezinswoning en de inboedel. Let wel: je partner kan je, buiten je medeweten, op dit vlak onterven ten voordele van andere erfgenamen.
• Als je beiden voor de helft eigenaar bent van de woning, kan je bij de aankoop van de woning in de akte laten vermelden dat de overlevende partner de volledige eigendom van de gezamenlijke woning krijgt.  Hierdoor vermijd je het risico de woning te moeten verkopen om de reservataire erfgenamen hun voorbehouden erfdeel te betalen.
• Als je de gezinswoning huurt, word je bij overlijden van je partner automatisch huurder, zelfs als het huurcontract niet op je naam staat.
• Bij overlijden van je partner worden de gezamenlijke zicht- en spaarrekeningen geblokkeerd.  Als wettelijk samenwonend partner heb je recht om de helft van de tegoeden op een gemeenschappelijke, geblokkeerde bankrekening te vorderen met een maximum van 5000 euro.  Zorg er voor dat je niet meer dan de helft van de rekening en maximum 5000 euro opneemt.  Dit bedrag moet gezien worden als een voorschot op de onverdeelde nalatenschap. 
• Je geniet zonder verdere voorwaarden van de lagere successietarieven voor gehuwden; je hoeft daarom geen successierechten te betalen op de gezinswoning.  Let op : deze regel geldt alleen voor partners die wettelijk samenwonen en niet voor ouder en kind.